Το νιτσεϊκό έργο υπήρξε μια αφυπνιστική σχεδόν πολεμική κραυγή μέσα στη βαθιά νύχτα της ερεβώδους πνευματικής πορείας της ανθρωπότητας, η οποία βρισκόταν σε κατάσταση νοητικής πλάνης και ηθικής παραλυσίας όπως και σήμερα.
Χαρακτηριστικά ο Νίτσε είχε πει πως «…για να σε ακούσει κάποιος πρέπει να του σπάσεις τα αυτιά». Γι αυτό πολλές φορές βρίσκουμε στα έργα του την έκδηλη, εκρηκτική και προκλητικά ηχηρή περιφρόνηση για τα επικυρίαρχα πολιτικά πρόσωπα της εποχής του και συχνά αναδεικνύεται η αποστροφή του προς τα κρατικά πράγματα. Τόσο η ρητορική στάση του όσο και ο τρόπος της ζωής του που έβγαζαν περιφρόνηση και ψυχική αηδία απέναντι στα επιβαλλόμενα κοινωνικά δεδομένα, δεν ήταν προϊόν κακίας ούτε μικρότητας, αφού άλλωστε 25 ετών είχε γίνει αποδεκτός ως καθηγητής τελικής βαθμίδας από όλα τα τότε αναγνωρισμένα και κορυφαία ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, αλλά μια ρωμαλέα διαχρονική φωνή που ήθελε πεισματικά να ακουστεί η φωνή της αυθεντικότητας, στα αυτιά κάθε πηγής εξουσίας και να συντρίψει τις σκουριασμένες συνειδήσεις των ανθρώπων.
Σε κάποιο έργο του είχε γράψει ότι μερικοί άνθρωποι γεννιούνται πραγματικά μετά τον θάνατό τους. Έτσι ίσως είχε προλογίσει την πραγματική βιογραφία του. Σήμερα ξέρουμε μετά βεβαιότητας ότι η ιστορία της φιλοσοφίας, της θεολογίας και της ψυχολογίας του 20ου και 21ου αιώνα δεν νοείται καν χωρίς αυτόν, αφού αυτός έθεσε τις βάσεις της ανάπτυξής τους και όλοι οι μεγάλοι θεμελιωτές της ψυχολογίας, της πολιτικής φιλοσοφίας και της ψυχανάλυσης αναφέρονται σε αυτόν σαν να ομιλούν για τον πατέρα τους.
Ο Νίτσε τόλμησε και τοποθέτησε τις θεμελιώδεις ευρωπαϊκές φιλοσοφικές ιδέες τις προερχόμενες άμεσα από την κλασσική Ελλάδα πάνω σε ένα αμόνι αμφισβήτησης και μέσα στον φούρνο της αποτέφρωσης και αφού τις θρυμμάτισε με τις αδίστακτες σφυριές της αλγεινής και τρομερής κριτικής του, επιχείρησε επιτυχώς την επανασύσταση και την αναδόμησή τους, πάνω στο όχημα των πιο πρόσφατων ευρωπαϊκών δεδομένων. Έτσι, μαζί με τον σύγχρονό του Σοπενχάουερ, βάζουν άλλες δυο γερές βάσεις στο αρραγές ελληνοπρεπές μέγαρο του σύγχρονου ευρωπαϊκού πολιτισμού.
Μέχρι τότε οι πιο διάσημοι καθηγητές της φιλοσοφίας θεωρούσαν ότι η ανάλυση των πολιτικών όρων και των κοινωνικών εννοιών δεν ήταν τίποτε άλλο παρά απλά η αποσυναρμολόγηση ενός συνόλου στα επιμέρους συστατικά του. Θεωρούσαν ότι αυτό επαρκούσε ώστε να γίνει αντιληπτή και κατανοητή η δομή τους και τα βαθύτερα νοήματά τους.
Συνέτριψε όλα τα δεδομένα που στην εποχή του είχαν θεωρηθεί ασφαλή. Συγκρούστηκε νικηφόρα με κάθε μορφή δεδομένης και άκαμπτης εξουσίας και ο τεράστιος θόρυβος αυτής της άγριας συντριβής που τους προκάλεσε, παρέσυρε κάθε διανοητικά περίεργο ευρωπαίο να στρέψει την προσοχή του με αμηχανία, στο κοσμογονικό φιλοσοφικό δρώμενο του πρωτοπόρου βαθύνοος Γερμανού. Στην πορεία των πραγμάτων όμως φάνηκε ότι η κατά μέτωπο ρήξη με το κατεστημένο δεν ήταν αποκύημα απλής αμφισβήτησης ή συνήθους περιφρόνησης, αλλά τα ποικίλου μεγέθους θραύσματα που απέρρευσαν από την προαναφερόμενη συντριβή, αποκάλυψαν την προΰπαρξη ενός ήδη εκπονημένου, μεγαλοφυούς και επιτηδευμένου νοητικού σχεδίου.
Ο πρωτάρης αναγνώστης του Νίτσε εθίζεται στο να προσλαμβάνει με παιδική αφέλεια και να απορροφά με εφηβική ανυπομονησία τον εντυπωσιακό λόγο του φιλοσόφου, την ρηξικέλευθη κρίση του, τις αδίστακτες επισημάνσεις και τις αλύγιστες έως ακλόνητες παρατηρήσεις του. Οπλίζεται με πνευματικά όπλα μεγάλου διαμετρήματος και μπορεί να διενεργεί αντεπίθεση στον λόγο από όπου και αν προέρχεται. Χωρίς να το μεθοδεύει, διαπιστώνει ότι μπορεί αργότερα να εκπλήξει εύκολα και να αιφνιδιάσει τον οποιονδήποτε ακροατή ή συνομιλητή του σε οποιαδήποτε συνομιλία ή σε οποιαδήποτε αντιπαράθεσή τους γύρω από τον προβληματισμό που ενσκήπτει στον χώρο των ιδεών.
Το ίδιο ακριβώς πράττουν συνεχώς όλοι οι ειδικοί επιστήμονες και μελετητές του νιτσεϊκού έργου, προβαίνοντας μάλιστα σε ποικίλους ισχυρισμούς σχετικά με το περιεχόμενό του. Στην προκειμένη και σχολιαζόμενη περίπτωση, ο πρώην υπουργός Βορίδης ανέφερε την διδασκαλία της ηθικής του Νίτσε.
συνεχίζεται...
Γεώργιος Χατζηαντωνίου
