kolokotronis21

 

Πέρασε κι αυτή η εθνική επέτειος της Επανάστασης του 1821. Όπως τόσες άλλες, πριν από αυτή, με μια πικρή γεύση ότι πάλι χάνουμε την ουσία. Παρατράγουδα στις παρελάσεις από ακραίους όλων των αποχρώσεων, «άχρωμες» σχολικές γιορτές, περισπούδαστα άρθρα σε εφημερίδες από (μη) ειδικούς. Χρειάζεται πλέον να γιορτάζουμε την επανάσταση; Χρειάζεται να τη διδάσκουμε στα σχολεία; Τελικά, χρειαζόμαστε τις επαναστάσεις σήμερα; 

Χρόνια πριν, φοιτητής ων στη Φιλοσοφική Σχολή και στο τμήμα Φιλολογίας, παρακολούθησα μια «πρότυπη» (ο θεός να την κάνει…) διδασκαλία του μαθήματος της Ιστορίας σε παιδιά Γυμνασίου. Η εκπαιδευτικός, αφού τελείωσε το μάθημα που αφορούσε στην Ελληνική Επανάσταση, είπε στα παιδιά το εξής αμίμητο: Όπως βέβαια γνωρίζετε (τα παιδιά Γυμνασίου γνωρίζουν τα πάντα, τα σκασμένα…), οι σύγχρονες ιστορικές μελέτες έχουν αποδείξει (sic!) ότι η Ελληνική Επανάσταση ήταν κοινωνική-ταξική κι όχι εθνική...! Αφού έφυγαν οι μαθητές της εν λόγω εκπαιδευτικού και μείναμε μόνο οι φοιτητές, τη ρώτησα σε ποιες ακριβώς μελέτες αναφέρθηκε στην τάξη και αν η συγκεκριμένη αναφορά εξυπηρετούσε τους αντικειμενικούς στόχους του μαθήματος της Ιστορίας. Μη σας τα πολυλογώ. δέχτηκα επίπληξη για την…αυθάδειά μου από τη βοηθό του καθηγητή της Σχολής μας (η οποία ήταν παρούσα). 

Η διδασκαλία της Ελληνικής Επανάστασης, τα τελευταία χρόνια, έχει αποβεί σημείο αντιλεγόμενο, θέμα ιδεολογικής αντιπαράθεσης και, από ένα σημείο και μετά, αγαπημένο ζήτημα αυτών που, συγκαλυμμένα ή απροκάλυπτα, επιθυμούν την απαξίωσή της. 
Απόλυτα δικαιολογημένο. Επικίνδυνα πράματα αυτές οι επαναστάσεις - ειδικά αν δεν είναι του "χρώματός" μας. Δεν έχουμε καμία όρεξη κάποιοι να ξεβολευτούμε από τις θέσεις μας (πολιτικές, επαγγελματικές, οικονομικές) και τη μακαριότητά μας. Τι κάνουμε, λοιπόν; Αποκαλούμε τους επαναστάτες «αναρχικούς» ή "φασίστες", τους παπάδες «ξεπουλημένους», τους Τούρκους «φίλους και συνεργάτες μας», τον λαό «ευχαριστημένο κι ασφαλή κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας» κ.ο.κ. Αυτήν, δε την επανάσταση την κάνουμε λίγο κουρελόχαρτο, τη θεωρούμε λίγο παραμύθι, τρελοκατάσταση τύπου «λίγο απ’ όλα ήταν» (διάβασα στην Καθημερινή ένα θεσπέσια προπαγανδιστικό άρθρο που υποστήριζε τη συγκεκριμένη άποψη). 

Η Επανάσταση του 1821 ήταν μια πράξη αντίστασης, καταρχήν, ενάντια σε μια δυσβάσταχτη τυραννία των Οθωμανών Τούρκων, σε μια καταπίεση όχι μόνο οικονομική ή πολιτική, αλλά και θρησκευτική. Η επανάσταση βασίστηκε στην εθνική (κι όχι βέβαια ταξική…) αφύπνιση του Ελληνικού λαού. Χρειάστηκε να προηγηθεί ο Νεοελληνικός διαφωτισμός, άξιοι δάσκαλοι, πολλές μικρές εξεγέρσεις που δεν είχαν ευτυχή κατάληξη αλλά έσπειραν τον σπόρο. Ήταν μια επανάσταση συνειδητοποιημένων ανθρώπων, οι οποίοι μάλιστα προέρχονταν από όλο το ταξικό φάσμα (από τους πολύ πλούσιους έως τον φτωχό λαό), με μοναδικό κοινό σημείο την εθνική τους ταυτότητα, άμεσα συνδεδεμένη με τη θρησκευτική τους πίστη και την αίσθηση μιας ιστορικής καταγωγής από έναν εξαίρετο λαό. Οι άνθρωποι που ξεσηκώθηκαν θυσίασαν τα πάντα: τις οικονομίες τους, τις οικογένειές τους, τις καλλιέργειές τους, ακόμα και την ίδια τους της ζωή. 

Δεν βλέπω σήμερα ανθρώπους τέτοιου αναστήματος. Πρόθυμους, δηλαδή να θυσιάσουν τη ζωή τους, την οικογενειακή τους ηρεμία, την επαγγελματική ή κοινωνική τους θέση, τις οικονομίες τους – όχι για εξεγερθούν ή να επαναστατήσουν. Για να μιλήσουν απλώς ελεύθερα, να μη φοβούνται να πουν τη γνώμη τους μήπως τους αποκαλέσουν με όρους μη πολιτικής ορθότητας. Δεν βλέπω σήμερα ανθρώπους να υψώνουν το ανάστημά τους στις μικρές ή μεγάλες αδικίες που συμβαίνουν δίπλα τους. Δεν βλέπω σήμερα ανθρώπους που αντιλαμβάνονται τη ζωή τους ως μέρος ενός συνόλου και τη θέτουν στην υπηρεσία ιδανικών διαχρονικών και διατοπικών που ξεπερνούν τον δικό τους μικρόκοσμο. 

Ο Κολοκοτρώνης είπε κάποτε ότι ο κόσμος τους αποκαλούσε τρελούς. Ο ίδιος αποδεχόταν αυτόν τον χαρακτηρισμό, λέγοντας ότι αν δεν ήμασταν τρελοί, δεν θα κάναμε ποτέ την επανάσταση. Και τι δεν θα’ δινα να ξανάβλεπα σήμερα κάτι τέτοιους τρελούς. Και τι δεν θα’ δινα…

 

Δημήτρης Γκίκας - Ακαδημαικός
Τομέας παιδείας Ελλ.Κοσμ.