Elli PN1

 

Η Έλλη (ΒΠ Κ/Δ ΕΛΛΗ) ήταν Ελληνικό πολεμικό πλοίο «εύδρομο» κατά την ορολογία του μεσοπολέμου ή «ελαφρύ καταδρομικό» κατά την ορολογία του Β' Παγκοσμίου πολέμου που έφερε το όνομα εκ της ναυμαχίας της Έλλης που είχε λάβει χώρα στην διάρκεια του Α' Βαλκανικού Πολέμου, στην οποία η Ελλάδα ήταν νικήτρια. Έλαβε μέρος στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο υπό γαλλική σημαία και στη συνέχεια υπό ελληνική στη Μικρασιατική Εκστρατεία.

Στις 15 Αυγούστου του 1940, περί και περί ώρα 08:30' λίγο πριν τη λιτάνευση της ιερής εικόνας, και ενώ στη προκυμαία υπήρχε ήδη πολύς κόσμος, υποβρύχιο πλησίασε τον θαλάσσιο χώρο εξαπολύοντας τρεις τορπίλες κατά του ευδρόμου ΕΛΛΗ, εκ των οποίων μόνο μία το έπληξε. Από την τορπίλη, προκλήθηκε έκρηξη στο μηχανοστάσιο και ανατινάχτηκαν οι δεξαμενές πετρελαίου. Απολογισμός 9 νεκροί και 24 τραυματίες. Οι δε άλλες δύο τορπίλες αστόχησαν και εξερράγησαν στη προκυμαία χωρίς ευτυχώς να προκαλέσουν θύματα. Παρά τις προσπάθειες όμως που κατέβαλε το πλήρωμα τελικά το ΕΛΛΗ βυθίστηκε περίπου μία ώρα μετά στις 09:45΄ και το πλήρωμα αναγκάστηκε να το εγκαταλείψει πηδώντας στη θάλασσα. Για καλή τύχη των τραυματισμένων ναυαγών, στην περιοχή βρίσκονταν τα αλιευτικά σκάφη ΠΡΟΠΟΝΤΙΣ και ΕΛΕΝΗ, ιδιοκτησίας Μιχάλη Σπυρ. Πετυχάκη.

Αψηφώντας τον κίνδυνο της αναμενόμενης εκρήξεως της Έλλης, ο Καπετάν Μιχάλης Πετυχάκης έδωσε σήμα στα σκάφη του να προσεγγίσουν και να περισυλλέξουν 24 τραυματίες ναυαγούς προτού υπάρξουν περισσότερα θύματα. Για την ηρωική του πράξη τιμήθηκε μαζί με το πλήρωμα του από τον Βασιλιά Γεώργιο και την Ελληνική κυβέρνηση με Τιμητική Ευαρέσκεια. Από την έρευνα που διενεργήθηκε στη συνέχεια από πραγματογνώμονες αξιωματικούς του Ελληνικού Βασιλικού Ναυτικού, επί των θραυσμάτων των τορπιλών που είχαν εκραγεί στη προκυμαία, διαπιστώθηκε αμέσως ότι επρόκειτο για ιταλικές τορπίλες.

 

Greek Light Cruiser RHNS ELLI

Το καταδρομικό ΕΛΛΗ όπως ήταν το 1914

 

Η Έλλη βυθίστηκε στις 15 Αυγούστου 1940 σε ειρηνική περίοδο από το ιταλικό υποβρύχιο Delfino. Το ίδιο υποβρύχιο αποπειράθηκε στη συνέχεια να τορπιλίσει τα επιβατηγά Έλση και Έσπερος που βρίσκονταν μέσα στο λιμάνι της Τήνου. Ευτυχώς η απόπειρα απέτυχε και οι τορπίλες κατέστρεψαν μόνο ένα τμήμα του κρηπιδώματος του λιμένα. Ο τότε πρέσβης της Ιταλίας στην Αθήνα κόμης Εμμανουέλε Γκράτσι στα απομνημονεύματά του αλλά και σε ενυπόγραφο άρθρο του που δημοσίευσε η ιταλική εφημερίδα "Τζιορνάλε ντελ Ματτίνο" αποκαλύπτει ότι αν και η Ιταλία ουδέποτε ομολόγησε επίσημα την άνανδρη και "πειρατική" εκείνη πράξη υποβρυχίου της, εν τούτοις το υποβρύχιο ήταν ιταλικό που διατάχθηκε να κινηθεί επί τούτου από την ιταλική βάση υποβρυχίων Λέρου κατά διαταγή του Γενικού Διοικητή Δωδεκανήσου Ντε Βέκι, που ήταν μέλος της φασιστικής τριανδρίας, που γνώριζε ότι εθιμικά στην Τήνο την ημέρα αυτή θα υφίστατο ελληνικό πολεμικό πλοίο. Έτσι απέπλευσε το υποβρύχιο στο οποίο μετά και από μια αεροπορική αναγνώριση δόθηκε η εντολή του τορπιλισμού. Βέβαια ο Ντε Βέκι ενήργησε κατ' εντολή του ίδιου του Μπενίτο Μουσολίνι.

Ο Μουσολίνι ήθελε να προκαλέσει την αντίδραση της Ελλάδας και τον πόλεμο μεταξύ των δύο χωρών. Έψαχνε έντονα μια καλή δικαιολογία καθώς ο Χίτλερ ήταν ιδιαίτερα αντίθετως σε επέκταση του πολέμου ειδικά στην χώρα μας. Ο Ι.Μεταξάς κράτησε την ψυχραιμία του αλλά πλέον έγινε από όλους κατανοητό ότι η Ελλάδα, αργά ή γρήγορα, θα μπει στον Β' Π.Π. Ο Μουσολίνι ο οποίος ήταν Ιταλός από την Βόρεια Ιταλία δεν είχε και τα καλύτερα αισθήματα για τους Έλληνες. Επίσης γνώριζε ότι η Νότια Ιταλία ή Μεγάλη Ελλάδα έχει σε μεγάλο βαθμό συνείδηση της Ελληνικής καταγωγής της οπότε μια πολεμική σύρραξη με θύματα και από τις δύο πλευρές θα ήταν ιδανική για να προκαλέσει οριστικά το μίσος μεταξύ των δύο πλευρών του Ιονίου.

 
Τα Θύματα της άνανδρης ιταλικής επίθεσης ήταν:

 
Π. ΚΑΤΣΑΪΤΗΣ Αρχικελευστής Πυροβ.

Ν. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ Κελευστής Μηχ.

Ι. ΜΑΝΤΟΥΒΑΛΟΣ Υποκελ. Β΄ Μηχ.

Ι. ΑΝΕΣΤΟΠΟΥΛΟΣ Ναύτης Θερμ..

Μ. ΠΕΤΑΣ Ναύτης Εθελ. Αρμ. 

Δ. ΤΟΜΑΡΑΣ Ναύτης Εθελ. Προτ..

Γ. ΓΡΙΒΑΣ Ναύτης Θερμ.

Ι. ΜΠΟΝΟΣ Ναύτης Θερμ.

Α. ΚΑΛΙΑΣ Ναύτης Θερμ.